Ο Γιάνης Βαρουφάκης είναι καθηγητής Οικονομικής Θεωρίας στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών και έως πρότινος Διευθυντής του Τομέα Πολιτικής Οικονομίας του ιδίου Τμήματος. Παράλληλα, είναι επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας (Lyndon Johnson Graduate School of Public Affairs, στο Ώστιν) καθώς και "Economist-in-residence" στην εταιρεία Valve Corporation, στο Σιάτλ των ΗΠΑ.
Εξελέγη βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ στη Β΄ Αθηνών στις εκλογές του 2015 (με περισσότερους από 135.000 σταυρούς).Στις 27 Ιανουαρίου 2015 ανέλαβε καθήκοντα ως Υπουργός Οικονομικών στην Κυβέρνηση Αλέξη Τσίπρα.Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1961. Πατέρας του είναι ο χημικός, πανεπιστημιακός καθηγητής και πρόεδρος της Χαλυβουργικής Γεώργιος Βαρουφάκης, που είχε φυλακιστεί και εξοριστεί στη Μακρόνησο για τις αριστερές του πεποιθήσεις. Ως μαθητής, είχε δάσκαλο σε ιδιαίτερα μαθήματα τον φιλόλογο Πέτρο Μώραλη, μετέπειτα Υπουργό του ΠΑΣΟΚ και πατέρα του
σημερινού Δημάρχου Πειραιά Γιάννη Μώραλη. Σπούδασε Μαθηματικά και Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Έσεξ και του Μπέρμιγχαμ της Βρετανίας κάνοντας τη διδακτορική του διατριβή στην οικονομική θεωρία, στο Πανεπιστήμιο του Έσεξ. Για να γίνει δεκτός στο Πανεπιστήμιο του Έσεξ, πήρε συστατική επιστολή από τον Έλληνα πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου (με την ιδιότητά του ως καθηγητή Οικονομικών), τον οποίο γνώριζε από τα παιδικά του χρόνια μέσω του Μώραλη.
Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Έσεξ, αργότερα, το 1985, δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Ίστ Άνγκλια, στο Νόριτς της Αγγλίας για δύο χρόνια και το 1987 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Από το 1988 έως το 2000 δίδασκε οικονομική θεωρία και πολιτική φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ της Αυστραλίας. Παράλληλα έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης (Σκωτία) ενώ κατέχει ερευνητική θέση στον τομέα της πολιτικής και οικονομικής φιλοσοφίας, στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λέουβεν (Λουβέν Λα Νεβ, Βέλγιο). Από το 2000 διδάσκει οικονομική θεωρία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Βασικοί ερευνητικοί τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται είναι η Πολιτική Οικονομία, η Θεωρία Παιγνίων, η Πειραματική Οικονομική και η Πολιτική Φιλοσοφία.
Τα βιβλία του στα ελληνικά, περιλαμβάνουν τα:
- Παγκόσμιος Μινώταυρος: Τα πραγματικά αίτια της Κρίσης, Αθήνα: Λιβάνης 2012.
- Κρίσης Λεξιλόγιο: Οι όροι που μας καταδυναστεύουν («Το λεξικό τούτο από την μία, εξηγεί τους όρους που αιωρούνται παντού (CDS, spreads κλπ) ενώ από την άλλη, ελπίζει να διαταράξει την κοινή μας μελαγχολία θέτοντας τους όρους της Κρίσης στο φως της κριτικής»), Αθήνα: Ποταμός 2011.
- Θεωρία Παιγνίων: Η θεωρία που φιλοδοξεί να ενοποιήσει τις κοινωνικές επιστήμες, Αθήνα: Gutenberg, 2007.
- Πολιτική Οικονομία: Η οικονομική θεωρία στο φως της κριτικής, Αθήνα: Gutenberg, 2007.
- Μικροοικονομικά υποδείγματα μερικής και γενικής ισορροπίας (από κοινού με τον Νίκο Θεοχάρακη), Αθήνα: Τυπωθήτω, 2005.
